Trong thời gian gần đây, trên các trang mạng xã hội (MXH) liên tục xuất hiện các bài đăng rao bán lan đột biến. Các hội nhóm chơi lan cũng liên tục đưa thông tin về việc mua bán, trao đổi lan đột biến khiến nhiều người tin rằng lan đột biến đang "sốt" trở lại.
Cụ thể, trên một diễn đàn về hoa lan, một cây hoa giống 6 mắt phụng tiên được "hét" giá 99,9 triệu đồng hay một cây lan đột biến giống 5 cánh trắng kinh bắc được rao bán với giá 350 triệu đồng.
Nhiều ý kiến cho rằng, người chơi lan và người kinh doanh cần hết sức cẩn thận, cảnh giác với chiêu trò "ôm" chờ giá. Rất có thể, đây là của các tiểu thương.
Theo nhiều người chơi lan lâu năm cho biết, thời điểm 2020 khi lan đột biến sốt giá, cũng vì tin theo trào lưu, cứ nghĩ dễ dàng đổi đời, nhiều người đã sẵn sàng bán nhà, bán đất đầu tư lan nhưng rồi lại trắng tay vì lan đột biến.
Trước đó, vào năm 2020, những loại lan từng gây sốt với mức giá lên tới cả tỉ đồng/cm như đại cát, kinh bắc, ngọc sơn cước, tuyết đỉnh hồng... Từ năm 2022 - 2023, những loại này giá chỉ còn khoảng vài triệu đồng một chậu lớn.
Lan đột biến giờ nhiều như rau ngoài chợ
Trao đổi với PV. VietNamNet, ông H. - người chơi lan đột biến có tiếng ở Hà Nội, thừa nhận, ông cùng nhóm bạn từng đổ vài chục tỷ đồng để mua lan đột biến về nhân giống. Trong đó, nhóm của ông đã chi ra hơn 20 tỷ để mua một chậu lan đột biến có 2 thân (60cm mỗi thân).
Chậu lan này sau đó được ông và mọi người cắt kie nhân giống bán. Năm ngoái, hội của ông quyết định chuyển nhượng chậu lan với giá chưa đến 1 tỷ đồng.
Theo ông H., lan đột biến trước có giá siêu đắt đỏ là vì hàng hiếm, nguồn giống chưa có. Cả thị trường có khi chỉ có một chậu duy nhất. Cung ít cầu lại nhiều, giá bị đẩy lên cao tạo ra những cơn sốt ảo.
Tuy nhiên, lan đột biến lại khá dễ nhân giống. Nhà vườn chỉ cần cắt kie là có thể nhân thành những cây lan con chỉ sau thời gian ngắn. Khi nguồn cung trên thị trường dồi dào, giá sẽ hạ nhiệt. Đây cũng là lý do lan đột biến giá ngày càng rẻ.
“Khoảng 3 năm trở lại đây, giao dịch lan đột biến tiền tỷ gần như đóng băng. Các loại lan đột biến giá chỉ vài trăm đến vài triệu đồng”, ông H. nói. Thế nên, ông cảnh báo mọi người không nóng vội ôm tiền đi mua lan đột biến. Đầu tư gì cũng cần tìm hiểu rõ thị trường, phải phù hợp với điều kiện kinh tế. Tránh đầu tư theo trào lưu, đổ tiền tỷ mua lan đột biến sau không biết bán đi đâu.
GS.TS Lê Huy Hàm, nguyên Viện trưởng Viện Di truyền nông nghiệp (Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam), từng chia sẻ, lan đột biến không phải cái gì quá quý hiếm mà chỉ có yếu tố lạ.
Theo ông, lan đột biến chỉ thực sự mang lại giá trị kinh tế khi nhân giống hàng loạt sản xuất công nghiệp để có doanh số lớn như lan hồ điệp, từng bước hình thành nền công nghiệp hoa lan.
“Chúng ta hoàn toàn có thể nhân cấy các giống lan bằng công nghệ In Vitro. Các phòng nuôi cấy mô của Việt Nam nếu có đơn đặt hàng họ hoàn toàn làm được”, ông Hàm khẳng định với PV. VietNamNet.
Với phương pháp nhân giống In Vitro (nhân giống trong ống nghiệm), các nhà khoa học từ lâu đã chứng minh được rằng nó không làm thay đổi đặc tính của cây con so với cây mẹ ban đầu. Do đó, từ một đoạn cành hoặc một mô của cây lan phi điệp mẹ đột biến có thể nhân ra hàng vạn cây con giữ nguyên hoàn toàn đặc tính của cây mẹ.
Chia sẻ về công nghệ nhân giống hàng loạt, PGS.TS. Dương Hoa Xô - Giám đốc Trung tâm Công nghệ sinh học TP.HCM, cũng thừa nhận: "Về mặt công nghệ nuôi cấy mô tế bào thực vật, chúng tôi có thể nhân giống nuôi cấy mô hàng loạt với giá thành rất rẻ".
Theo đó, 1 kie lan đột biến nếu dùng phương pháp này nhân giống sẽ cho ra hàng nghìn, thậm chí là cả 100 nghìn cây lan giống chỉ trong thời gian ngắn.
Từ đó có thể thấy, giá trị độc lạ cũng như quý hiếm mà chủ vườn "thần thánh hóa" để bán với giá bạc tỷ, gây sốt giá trở lại sẽ không còn khi lan đột biến có thể nhân giống dễ dàng. Theo nguyên tắc trên thị trường, khi cung vượt cầu giá sẽ ngày càng rẻ.