Cơ quan công tố đánh giá bà Trương Mỹ Lan phạm tội nhiều lần, tội danh đặc biệt nghiêm trọng... nên cần có hình phạt nghiêm, loại bỏ bị cáo ra khỏi xã hội.
Sáng nay (19/3), sau 2 tuần xét xử, đại diện Viện kiểm sát (VKS) giữ quyền công tố luận tội và đề nghị mức án đối với bị cáo Trương Mỹ Lan cùng 85 đồng phạm trong vụ án xảy ra tại Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB).
Các bị cáo nhận tội, trừ bà Trương Mỹ Lan
Kết quả điều tra xác định, bị cáo Trương Mỹ Lan là Chủ tịch của Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, bao gồm một tập hợp các công ty con, công ty liên kết. Để có nguồn vốn lớn phục vụ hoạt động của hệ thống công ty trên cũng như việc liên tục đầu tư, mua các dự án bất động sản, Trương Mỹ Lan đã tìm cách thâu tóm, chi phối, điều hành toàn bộ các hoạt động của SCB trong đó có hoạt động cho vay.
Từ trước thời điểm hợp nhất, Trương Mỹ Lan đã sở hữu phần lớn cổ phần của 3 ngân hàng. Sau khi hợp nhất, bà Lan tăng tỷ lệ sở hữu cổ phần tại ngân hàng này lên 91,5%.
Bị cáo Trương Mỹ Lan tại tòa sáng 19/3 (Ảnh: Hải Long).
Trương Mỹ Lan đã tuyển chọn, đưa các cá nhân thân tín, có trình độ trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng, nghe theo chỉ đạo của Lan vào các vị trí lãnh đạo chủ chốt tại Ngân hàng SCB (Hội đồng quản trị, Ban Tổng giám đốc, Giám đốc các Chi nhánh lớn, Trưởng Ban kiểm soát), trả mức lương cao từ 200 đến 500 triệu đồng/tháng; tặng, thưởng tiền, cổ phần SCB, để thông qua các cá nhân này điều hành toàn bộ hoạt động của Ngân hàng SCB.
Bằng cách thâu tóm, nắm giữ cổ phần, chi phối, điều hành hoạt động ngân hàng thông qua các đối tượng chủ chốt, Trương Mỹ Lan đã sử dụng Ngân hàng SCB như một công cụ tài chính, huy động tiền gửi và vốn từ các nguồn khác, sau đó chỉ đạo rút tiền bằng cách tạo lập các khoản vay khống, phục vụ cho mục đích cá nhân.
Để rút được tiền từ SCB, Trương Mỹ Lan đã điều hành, chỉ đạo các cá nhân thân tín, giữ vai trò chủ chốt tại Ngân hàng SCB và Tập đoàn để chỉ đạo các đối tượng tại Ngân hàng SCB, Tập đoàn Vạn Thịnh Phát tổ chức thành lập nhiều bộ phận, đơn vị, công ty, thuê và sử dụng hàng nghìn cá nhân, câu kết chặt chẽ với nhau, thông đồng với các công ty thẩm định giá, triển khai rút tiền từ SCB.
Bà Lan còn chỉ đạo thành lập các công ty "ma" rồi tìm thuê người đứng tên người đại diện theo pháp luật, cổ đông, thành viên công ty, chọn ngành nghề kinh doanh… cho phù hợp với yêu cầu của Trương Mỹ Lan và đồng phạm. Các công ty "ma" và cá nhân được thuê/nhờ đứng tên ngày càng nhiều thêm để phục vụ cho mục đích rút tiền từ Ngân hàng SCB của Trương Mỹ Lan.
Kết quả điều tra xác định, có 875 khách hàng gồm 440 cá nhân, 435 pháp nhân đứng tên 1.284 khoản vay, được Trương Mỹ Lan chỉ đạo nhóm đối tượng tại Tập đoàn VTP thành lập, thuê hoặc nhờ người đứng tên.
Ngoài việc tạo lập các công ty "ma" đứng tên hồ sơ vay vốn, Trương Mỹ Lan còn câu kết và chỉ đạo các đối tượng là chủ sở hữu, đại diện theo pháp luật hoặc được giao quản lý các công ty thực tế có hoạt động kinh doanh để các công ty này đứng tên vay vốn hoặc tạo lập thêm nhiều công ty "ma", tạo lập hồ sơ, phương án vay vốn khống, rút tiền của Ngân hàng SCB để Trương Mỹ Lan và các đối tượng nêu trên cùng sử dụng.
Mỗi khi cần rút tiền của SCB, Trương Mỹ Lan chỉ đạo cấp dưới tạo lập hồ sơ, phương án vay vốn khống để hợp thức; đưa các cá nhân được thuê/nhờ đứng tên khoản vay, đứng tên tài sản, đại diện công ty "ma" đến ký vào hồ sơ vay vốn khống. Các đại diện pháp nhân và cá nhân đứng tên khoản vay đều không được thụ hưởng và sử dụng tiền, không biết mình vay và nợ SCB số tiền đặc biệt lớn; những người đứng tên tài sản đều xác nhận không phải tài sản của họ. Hầu hết các khoản vay của Trương Mỹ Lan được giải ngân trước và thực hiện hợp thức sau.
Sáng 19/3, đại diện VKS sẽ phát biểu quan điểm về vụ án và đề nghị mức án đối với từng bị cáo (Ảnh: Hải Long).
Để che giấu hành vi phạm tội khi bị thanh tra, kiểm tra, Trương Mỹ Lan đã chỉ đạo các cán bộ chủ chốt của SCB mua chuộc cán bộ, lãnh đạo Cơ quan Thanh tra Giám sát ngân hàng, Lãnh đạo NHNN TPHCM, Tổ trưởng Tổ giám sát tăng cường tại SCB để các cá nhân có thẩm quyền trên bưng bít, che giấu thông tin sai phạm, báo cáo kết quả thanh, kiểm tra không trung thực, không đầy đủ.
Cơ quan công tố đánh giá trừ bà Trương Mỹ Lan, các bị cáo tại tòa đều thừa nhận hành vi như cáo trạng truy tố. Hậu quả thiệt hại gây ra cho SCB là hơn 498.000 tỷ đồng.
VKS cho rằng mặc dù bị cáo Trương Mỹ Lan không nhận tội nhưng căn cứ vào kết quả điều tra, lời khai các bị cáo khác đã có đủ cơ sở xác định, bị cáo Lan đã phạm vào 3 tội như cáo trạng quy kết. VKS ghi nhận bị cáo có nhiều tình tiết giảm nhẹ, tại tòa bà Lan cũng tự nguyện dùng các tài sản để khắc phục thiệt hại.
Song, cơ quan công tố đánh giá bị cáo Trương Mỹ Lan phạm tội nhiều lần, tội danh đặc biệt biệt nghiêm trọng, thực hiện chuỗi hành vi phạm tội trong thời gian dài, gây thiệt hại số tiền đặc biệt lớn, phạm tội 2 lần trở lên, dùng thủ đoạn tinh vi để phạm tội. Trong quá trình điều tra và tại tòa, bị cáo không tỏ ra ăn năn hối cải mà đổ lỗi cho nhân viên dưới quyền.
Do đó VKS cho rằng cần có hình phạt nghiêm trị, loại bỏ bị cáo ra khỏi đời sống xã hội.
Các luật sư tham dự phiên tòa sáng 19/3 (Ảnh: Hải Long).
Những ai bị đề nghị cách ly vĩnh viễn khỏi xã hội
Quá trình đề nghị mức án, cơ quan công tố xem xét mức độ hành vi phạm tội, thái độ khai báo thành khẩn, ăn năn hối cải, việc tích cực khắc phục thiệt hại của các bị cáo.
Nhóm bị cáo là cựu lãnh đạo tại SCB có vai trò giúp sức tích cực để bị cáo Trương Mỹ Lan chiếm đoạt tiền của SCB, cơ quan công tố cho rằng một số bị cáo như Đinh Văn Thành, Bùi Anh Dũng, Võ Tấn Hoàng Văn cần có mức hình phạt nghiêm trị, cách ly vĩnh viễn ra khỏi xã hội.
Với bị cáo Trương Huệ Vân (cháu gái bà Trương Mỹ Lan), cơ quan công tố đánh giá bị cáo đã giúp sức cho bà Lan chiếm đoạt hơn 1.088 tỷ đồng. Tại tòa bị cáo ăn năn hối cải thừa nhận hành vi phạm tội, bị cáo cũng đã tích cực nộp tiền để khắc phục hậu quả thiệt hại. Song hành vi của bị cáo gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng. Do đó, VKS cho rằng cần có mức án nghiêm khắc với bị cáo.
Đối với các bị cáo Trương Khánh Hoàng (nguyên Quyền Tổng giám đốc Ngân hàng SCB), Trần Thị Mỹ Dung (nguyên Phó Tổng giám đốc Ngân hàng SCB), Nguyễn Phương Anh (Phó Tổng giám đốc Công ty Sài Gòn Peninsul), VKS cho rằng thành khẩn khai báo, nhân thân tốt, giúp sức tích cực cho cơ quan điều tra, có nhiều tình giảm nhẹ nên đề nghị HĐXX giảm nhẹ một phần hình phạt trong quá trình lượng hình.
Thủ đoạn phạm tội của Cựu Cục trưởng Cục thanh tra tinh vi
Với ông Chu Lập Cơ (chồng bị cáo Trương Mỹ Lan), cơ quan công tố nhận định bị cáo đã giúp sức vợ mình là bà Trương Mỹ Lan, gây thiệt hại cho SCB hơn 9.000 tỷ đồng. Bị cáo không có tình tiết tăng nặng.
Quá trình điều tra và xét hỏi tại tòa, ông Cơ ăn năn hối cải, tích cực hợp tác với cơ quan điều tra, tác động gia đình khắc phục hậu quả, có nhiều đóng góp cho các công tác xã hội. Đây được xem là những tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự cho bị cáo.
Với bị cáo Đỗ Thị Nhàn, cựu Cục trưởng Cục Thanh tra giám sát ngân hàng (Ngân hàng Nhà nước), VKS đánh giá bà Nhàn trực tiếp làm trưởng đoàn thanh tra nhưng đã nhận tiền từ bà Trương Mỹ Lan thông qua Võ Tấn Hoàng Văn để bao che, bưng bít sai phạm của SCB. Bị cáo Nhàn đã chỉ đạo nhân viên cấp dưới chỉnh sửa kết luận thanh tra dẫn tới việc không ngăn chặn kịp thời sai phạm của SCB.
VKS xét thấy cần có mức hình phạt nghiêm khắc, cách ly bị cáo Đỗ Thị Nhàn vĩnh viễn ra khỏi xã hội mới đủ răn đe (Ảnh: Hải Long).
Bị cáo Nhàn đã nộp lại toàn bộ số tiền nhận hối lộ, quá trình công tác chưa có sai phạm, đây là những tình tiết giảm nhẹ cho bị cáo. Song, thủ đoạn thực hiện hành vi phạm tội của bị cáo tinh vi, đây là tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự.
Hành vi của bà Nhàn gây bức xúc trong quần chúng, nên VKS xét thấy cần có mức hình phạt nghiêm khắc, cách ly bị cáo vĩnh viễn ra khỏi đời sống xã hội mới đủ răn đe.
VKS đang luận tội các bị cáo khác trong vụ án.
Bị cáo Trương Mỹ Lan bị xét xử về các tội Tham ô tài sản, Đưa hối lộ và Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng.
Đáng chú ý, bà Lan và 11 bị cáo bị xét xử về tội Tham ô tài sản quy định tại Khoản 4, Điều 353 Bộ luật Hình sự năm 2015. Theo quy định, người phạm tội chiếm đoạt số tiền từ 1 tỷ đồng trở lên hoặc gây thiệt hại về tài sản từ 5 tỷ đồng trở lên thì bị phạt từ 20 năm, chung thân hoặc tử hình.
Ngoài ra, trong vụ án này còn có bị cáo Đỗ Thị Nhàn bị xét xử về tội Nhận hối lộ quy định tại Khoản 4, Điều 354 Bộ luật Hình sự năm 2015 (khung hình phạt 20 năm, chung thân hoặc tử hình).
72 bị cáo còn lại chia thành nhiều nhóm: cựu lãnh đạo chủ chốt tại SCB; nhóm thành viên thuộc hệ thống Vạn Thịnh Phát; nhóm cựu lãnh đạo, cán bộ, nhân viên SCB ký hợp thức hồ sơ các khoản vay khống; nhóm các bị cáo thành lập các công ty "ma" để câu kết với nhân viên SCB, tạo lập các khoản vay, giúp Trương Mỹ Lan rút tiền; nhóm công ty thẩm định phát hành chứng thư thẩm định nâng khống giá trị bất động sản của Trương Mỹ Lan; nhóm lãnh đạo, nhân viên Ngân hàng Nhà nước nhận tiền để bưng bít sai phạm của SCB.
Những bị cáo này bị xét xử ở khung hình phạt thấp nhất là 7 năm tù đến 20 năm tù.