Như Báo đã đưa tin, Cơ quan ANĐT Công an TP. Hà Nội đã khởi tố bị can, bắt tạm giam Bùi Thị Hoài Anh - Giám đốc Ngân hàng MSB Chi nhánh Thanh Xuân (Hà Nội).
Theo thông tin ban đầu, bà Bùi Thị Hoài Anh có hành vi gian dối, chiếm đoạt tài sản của 8 bị hại là những người gửi tiền tại MSB, với tổng số tiền 338 tỷ đồng.
Câu hỏi được đặt ra trong trường hợp này là quyền lợi người gửi tiền, những người được xác định là nạn nhân của vụ việc, sẽ được bảo vệ quyền lợi như thế nào. Ngân hàng MSB hay cá nhân bà Hoài Anh sẽ phải bồi thường thiệt hại cho khách gửi tiền bị mất?
Trao đổi với VietNamNet, Luật sư Nguyễn Đức Mạnh, Công ty Luật TNHH Bizlink, cho biết, trách nhiệm của ngân hàng hay cá nhân Giám đốc MSB Chi nhánh Thanh Xuân đến đâu còn phụ thuộc vào các tình tiết của vụ việc mà cơ quan công an đang điều tra.
Theo đó, nếu chứng minh được Giám đốc MSB Chi nhánh Thanh Xuân tự ý chiếm đoạt tiền gửi của khách hàng do mình quản lý, có nghĩa là người này đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn để chiếm đoạt tài sản của các cá nhân do ngân hàng quản lý, thì có thể xác định được tội Tham ô tài sản.
“Khi đó, ngân hàng làm mất tiền của khách hàng thì ngân hàng sẽ phải có trách nhiệm trả lại cho khách”, Luật sư Nguyễn Đức Mạnh nói.
Tuy nhiên, nếu trong vụ việc này, Giám đốc MSB Chi nhánh Thanh Xuân dùng thủ đoạn gian dối để lừa khách hàng ký vào giấy tờ nào đó để thực hiện hành vi chiếm đoạt tiền, thì có thể thoả mãn tội danh lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
“Khi đó, nạn nhân sẽ phải đòi tiền từ chính Giám đốc MSB Chi nhánh Thanh Xuân, chứ không phải đòi tiền từ ngân hàng”, luật sư Mạnh nêu quan điểm.
Phân tích rõ hơn về các tình huống trên, luật sư cho rằng trước mắt cần đợi xem cơ quan điều tra xác định rõ hành vi của bà Hoài Anh như thế nào.
Đối với tội Tham ô tài sản, cần thoả mãn hai điều kiện là lợi dụng chức vụ, quyền hạn và chiếm đoạt tài sản do mình có trách nhiệm quản lý trị giá từ 2.000.000 đồng đến dưới 100.000.000 đồng hoặc dưới 2.000.000 đồng nhưng thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 2 đến 7 năm: a) Đã bị xử lý kỷ luật về hành vi này mà còn vi phạm; b) Đã bị kết án về một trong các tội quy định tại Mục 1 Chương này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm”
Còn tội lừa đảo là dùng hành vi gian dối nhằm chiếm đoạt tài sản của người khác trị giá từ 2.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng hoặc dưới 2.000.000 đồng nhưng thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm: a) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi chiếm đoạt tài sản mà còn vi phạm; b) Đã bị kết án về tội này hoặc về một trong các tội quy định tại các điều 168, 169, 170, 171, 172, 173, 175 và 290 của Bộ luật này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm; c) Gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội; d) Tài sản là phương tiện kiếm sống chính của người bị hại và gia đình họ”.
Vấn đề ở chỗ, nếu cơ quan điều tra xác định đây là tội lừa đảo, chiếm đoạt tài sản, trách nhiệm bồi thường thiệt hại cho người gửi tiền sẽ thuộc về cá nhân người thực hiện hành vi lừa đảo.
“Với những thông tin ít ỏi hiện nay, chưa rõ Giám đốc MSB Chi nhánh Thanh Xuân chiếm đoạt tiền bằng cách nào, có thể có rất nhiều phương thức, thủ đoạn khác nhau để chiếm đoạt. Nếu người ta dùng hành vi gian dối để lừa người gửi tiền rồi chiếm đoạt thì đó là tội lừa đảo”, luật sư nói.
Cũng theo luật sư, từ vụ việc này khách hàng cũng cần phải nâng cao trách nhiệm hơn nữa với chính tài sản của mình. Khách hàng nên đọc kỹ và tìm hiểu rõ nội dung tài liệu, hợp đồng khi ký, mở tài khoản,... do cán bộ ngân hàng soạn. Nếu thấy có dấu hiệu bất thường, thì phải dừng ngay việc gửi tiền và kịp thời trình báo đến các cơ quan có thẩm quyền.
Khi để xảy ra vụ việc, uy tín của ngân hàng sẽ bị ảnh hưởng. Bên cạnh đó, luật sư Nguyễn Đức Mạnh cho rằng cần phải xem xét lại quy trình nghiệp vụ của ngân hàng, liệu rằng quy trình đó có kẽ hở nào để cán bộ ngân hàng lợi dụng chiếm đoạt tài sản.
Chia sẻ với PV, hai trong số 8 nạn nhân vụ việc này - là bà N.T.L. và V.T.K.O. (cùng trú tại Hà Nội) - cho biết, cả hai cùng được cán bộ MSB mời mở tài khoản tại MSB vào tháng 3/2021.
Đáng chú ý, tài khoản cá nhân được mở nhưng do Ngân hàng MSB quản lý, để báo cáo số dư cuối ngày và cuối tháng, phục vụ cho việc tính chỉ số giá chứng khoán của MSB. Khách hàng không được quản lý tài khoản trên app điện thoại.
Sau khi mở tài khoản, các bà L. và O. đã nhiều lần chuyển tiền vào tài khoản. Đến đầu tháng 10/2023, số dư tài khoản (theo xác nhận của ngân hàng) trong tài khoản của bà L. là 58,65 tỷ đồng (tại ngày 7/10) và tài khoản bà O. là 27,7 tỷ đồng (tại ngày 5/10).
Tuy nhiên, cùng trong ngày 12/10/2023, bà L. và bà O. yêu cầu sao kê tài khoản, cả hai phát hiện số tiền trong tài khoản của cả hai "bốc hơi" gần hết, chỉ còn dưới 100.000 đồng.
Cả hai nữ khách hàng này đều khẳng định không có bất kỳ giao dịch rút tiền hay chuyển khoản nào sau thời điểm MSB xác nhận số dư tài khoản vào đầu tháng 10.
Trong khi đó, trao đổi với VietNamNet, Luật sư đại diện quyền và lợi ích hợp pháp cho hai trong số tám bị hại (bà N.T.L, người bị mất 58,65 tỷ đồng, và bà V.T.K.O, người bị mất 27,7 tỷ đồng) nêu quan điểm:
“Bà N.T.L và bà V.T.K.O ký hợp đồng mở tài khoản thanh toán được ngân hàng cấp mã số tài khoản thanh toán. Sau mỗi lần gửi tiền vào tài khoản tên mình tại MSB đều được các cán bộ lãnh đạo của ngân hàng ký xác nhận thông tin tài khoản số dư tài khoản đóng con dấu đỏ của Ngân hàng. Do vậy giao dịch gửi và chuyển tiền vào tài khoản mở tại Ngân hàng MSB của hai khách hàng này là giao dịch giữa khách hàng với ngân hàng, không phải là giao dịch cá nhân với cá nhân.”
Từ lập luận trên, luật sư cho rằng nếu xảy ra bất kỳ rủi ro nào liên quan đến việc khách hàng gửi tiền vào tài khoản ở ngân hàng MSB bị mất dưới bất kỳ hình thức nào thì trách nhiệm hoàn toàn thuộc ngân hàng.